الوهیم از دید ابن میمون و آنکلوس یهودی

با سلام

موسی بن میمون یکی از بزرگترین علمای یهود که درباره او گفته اند از موسی(ع) تا موسی(بن میمون) کسی چون او برنخواسته است را حتما به یاد دارید. مدتی پیش درباره او و کتاب معروف او به نام دلاله الحائرین در این پست توضیح داده بودم.

اکنون قصد دارم با اشاره به نوشته های موسی بن میمون در کتاب دلاله الحائرین روشن کنم که از دید او و از آن مهمتر از دید آنکلوس(Onkelos) مترجم تورات به آرامی که ترجمه او به تارگوم(Targum) معروف است، الوهیم معانی متعددی دارد که یکی از آنها خداوند است!

موسی ابن میمون در کتاب خود به نام دلاله الحائرین چنین گفته است:

انه قد علم کل عبرانی ان اسم “الوهیم” مشترک للالاه و الملائکه و الحکام مدبری المدن. و قد بین آنقولوس المتهود علیه السلام و الصحیح ما بینه ان قوله: وهییتم کالهیم یودعی طوب ورع(پیدایش 3:5) یراد به المعنی الاخیر قال و تهون کربربیا ( و تکونون کملوک)(دلاله الحائرین صفحه24 – فصل 2)
ترجمه: هر عبرانی می داند که نام الوهیم، مشترک است بین خداوند و فرشتگان و حکام گرداننده شهرها، و آنکلوس یهودی(که درود بر او باد) روشن کرده است و صحیح روشن کرده است که ومانند خدا عارف نیک و بد خواهید بود(پیدایش 3:5) منظورش آن است که مانند پادشاهان خواهید شد.

همچنین او کلا در کتاب عربی خود، که آن را به خط عبری نگاشت،(نه متن فوق که نویسه گردانی کار او به عربی است)، کلمه الله را جایگزین کلمه “یهوه” کرده است و هیچ گاه کلمه الله را برای الوهیم به کار نبرده است. در حالیکه در ترجمه های جدید کتاب مقدس، کلمه الله را برای الوهیم به کار می رود و رب یا خداوند جایگزین یهوه شده است.

او درجای جای کتاب خود، الوهیم را موجودات دیگری جز خدا دانسته است و همچنین این موضوع را به آنکلوس مترجم تارگوم به عنوان یک متخصص کلام سریانی و عبرانی نسبت می دهد:

مثلا در فصل 27 چنین آورده است:

موارد مشابه در کتاب وی فراوان است. از آن گذشته او در کتاب خود میشناه توراه، فرشتگان را به 10 طبقه تقسیم می کند. برای اطلاعات بیشتر به مقاله طبقی بنده فرشته ها در یهودیت در ویکی پدیا مراجعه کنید.

چنانکه ملاحظه می گردد او پایینتر از طبقه ملاکیم، طبقه الوهیم و پایین تر از آن طبقه بن الوهیم(فرزندان الوهیم) و سپس طبقه کروبیان را قرار داده است. که کاملا نشان از آن دارد که الوهیم در عبری، گر چه گاهی به خدا اطلاق شده است ولی در وجه دقیق کلمه، خدا نیست و طبقه ای از فرشتگان لحاظ شده است.

با احترام

سپهر محمدی